Niedziela Palmowa, zwana Kwietną lub Wierzbną, otwiera Wielki Tydzień – okres niezwykle ważny dla Kurpiów – intensywnych przygotowań do świąt wielkanocnych, tych materialnych i tych duchowych.

Starym zwyczajem ten, kto wstał jako pierwszy w Niedzielę Palmową, urządzał pobudkę pozostałym domownikom, ze słowami:

„Wierzba (palma) bije – nie zabije,
za tydzień – wielki dzień,
za sześć noc – Wielkanoc”.

W tym dniu msza jest wyjątkowa, gdyż wszyscy przychodzą w towarzystwie palm, święconych podczas mszy. Kościół wypełnia się zapachem leśnych roślin i morzem barw.

Tradycja wytwarzania palm jest znana w całej Polsce, jednak te kurpiowskie wyróżniają się ze względu na duże rozmiary (od 1 do 4 metrów), żywe barwy i piękne wzory.

Palmy wytwarza się ręcznie, a prace nad nimi rozpoczynają się już z początkiem Wielkiego Postu. Bazą palmy wielkanocnej jest kij z leszczyny lub świerku, opleciony roślinami takimi jak: borowina, jałowiec, bukszpan, zegleń, widłak, tuja i cis. Obowiązkowym elementem palmy są wierzbowe gałązki z baziami – symbolizują zmartwychwstanie i nieśmiertelność duszy. Palmy zdobione są kolorowymi kwiatami i kokardami z bibuły oraz wstęgami – te elementy zdecydowanie przeważają we współcześnie wytwarzanych palmach, zwłaszcza iż co roku urządzany jest konkurs na najpiękniejsze okazy palm.

Poświęcona palma nabierała dużego znaczenia i pełniła wiele różnorakich funkcji w codziennym życiu, przez okrągły rok. Na co dzień przechowywana była za świętymi obrazami. Wystawiano ją też w oknie, gdzie miała chronić mieszkańców przed uderzeniami piorunów. Podczas ważnych wydarzeń w rolniczym kalendarzu, używano jej, aby zapewnić pomyślność ludziom, zwierzętom i domostwom. Zanurzano ją w wodzie święconej i kropiono krowy po ocieleniu i przy pierwszym wypasie na wiosnę. Bazie z palmy zakopywano podczas pierwszego w roku zasiewu. Palma wielkanocna i jej elementy miały chronić przed czarami i ogniem, a pola uprawne przed burzami i gradobiciem. Wysoka palma miała zapewnić długie życie gospodarzom domostwa, a ich dzieciom wysoki wzrost, mądrość i urodę. Ponoć zjedzenie bazi ze święconej palmy miało też wyleczyć z chorego gardła i bólu głowy.

Tych, którzy chcieliby na własne oczy zobaczyć widowiskową procesję, najpiękniejsze palmy i uroczystą ceremonię ich święcenia, serdecznie zapraszamy na Niedzielę Palmową w Łysych.